Ο ΕΛΟΤ είναι ο Εθνικός Οργανισμός Τυποποίησης της Ελλάδας, εξουσιοδοτημένος από το κράτος να εκδίδει τυποποιητικά έγγραφα, όπως ελληνικά πρότυπα και προδιαγραφές. Η εξουσιοδότηση αυτή πηγάζει τόσο από τον ιδρυτικό του νόμο 372/76 όσο και από την γνωστοποίηση από τις Δημόσιες Αρχές προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα πλαίσια του Κανονισμού (ΕΕ) 1025/2012.
Είναι το σύνολο των διαδικασιών και δραστηριοτήτων που έχει καθιερώσει ο εθνικός οργανισμός τυποποίησης μιας χώρας (όπως ο ΕΛΟΤ για την Ελλάδα), προκειμένου να εκπονούνται τυποποιητικά έγγραφα, σε εθνικό επίπεδο.
Είναι ένα έγγραφο που παρέχει κανόνες, κατευθυντήριες οδηγίες ή χαρακτηριστικά, για δραστηριότητες ή για τα αποτελέσματά τους.
Τα τυποποιητικά έγγραφα μπορεί να είναι πρότυπα, τεχνικές προδιαγραφές, οδηγοί, τεχνικές αναφορές και άλλα λιγότερα συχνά χρησιμοποιούμενα, όπως αναλυτικά προσδιορίζονται στο ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 45020.
Πρότυπο είναι ένα τυποποιητικό έγγραφο που έχει καθιερωθεί με συναίνεση, έχει εγκριθεί από έναν αναγνωρισμένο φορέα σε ένα πεδίο εφαρμογής. Τα πρότυπα είναι προαιρετικής εφαρμογής εκτός εάν κανονιστικές διατάξεις επιβάλλουν την εφαρμογή τους. Παράδειγμα: Το εθνικό πρότυπο (π.χ. πρότυπο ΕΛΟΤ) έχει εκπονηθεί με συναίνεση όλων των ενδιαφερομένων μερών -σε εθνικό επίπεδο- και έχει εγκριθεί από αναγνωρισμένο εθνικό οργανισμό τυποποίησης (π.χ. τον ΕΛΟΤ).
Η παραγωγή προϊόντων και η παροχή υπηρεσιών σύμφωνα με «δοκιμασμένες συνταγές» διασφαλίζει την εύκολη διείσδυση και την ευρεία αποδοχή προϊόντων και υπηρεσιών από την αγορ
Η τυποποίηση εγγυάται την ποιότητα δηλαδή την εξυπηρέτηση του σκοπού για τον οποίο προορίζονται τα προϊόντα και οι υπηρεσίες καλύπτοντας τις ανάγκες και προσδοκίες των καταναλωτών παράλληλα με την τήρηση των απαιτήσεων για την ασφάλεια και την υγεία εργαζομένων και καταναλωτών και την προστασία του περιβάλλοντος, κατά την παραγωγή και τη λειτουργία του προϊόντος και/ή υπηρεσίας.
Οι ωφελούμενοι. Το κράτος και οι λοιποί χρήστες των προτύπων όπως επιχειρήσεις, επαγγελματίες, Ακαδημαϊκά και ερευνητικά Ιδρύματα, σύμβουλοι επιχειρήσεων, φορείς πιστοποίησης ή εργαστήρια δοκιμών.
Η συμμετοχή στις διαδικασίες τυποποίησης ΕΛΟΤ είναι ανοικτή σε όλους τους ενδιαφερομένους στην Ελλάδα .
Στο e-shop της ιστοσελίδας του ΕΛΟΤ. Κριτήρια αναζήτησης μπορεί να είναι ο αριθμός του κωδικού του προτύπου (το ακέραιο μέρος του αριθμού χωρίς γράμματα), ο θεματικός κωδικός ή ICS για τα πρότυπα του θεματικού πεδίου ενδιαφέροντος, ο τίτλος ή λέξεις-κλειδιά, η ημερομηνία έκδοσης ή η τεχνική επιτροπή ΕΛΟΤ.
Ο ΕΛΟΤ διαθέτει προς πώληση τα ελληνικά πρότυπα, καθώς και τα ευρωπαϊκά και Διεθνή Πρότυπα, δηλαδή τα πρότυπα της CEN, της CENELEC, του ISO, της IEC. Επίσης, ως εκπρόσωπος των άλλων φορέων τυποποίησης, μπορεί να προμηθεύσει τους ενδιαφερόμενους, με τα πρότυπα εθνικών ή άλλων φορέων τυποποίησης όπως BSI, DIN, ASTM, ΙΕΕΕ, AWWA κ.ά.
Ο Ελληνικός Οργανισμός Τυποποίησης (ΕΛΟΤ) είναι μέλος και συμμετέχει ενεργά στις διοικητικές και τεχνικές δραστηριότητές όλων των ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών τυποποίησης, ήτοι:
• Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης-CEN
• Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης-CENELEC
• Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης-ISO
• Διεθνής Ηλεκτροτεχνική Επιτροπή-IEC
Τα εθνικά πρότυπα έχουν εφαρμογή στα όρια της επικράτειας ενός κράτους και περιορίζονται για προϊόντα και υπηρεσίες που κυκλοφορούν μέσα σε μια χώρα. Τα ευρωπαϊκά πρότυπα υιοθετούνται από τους φορείς των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να αποσύρουν, ταυτόχρονα με την υιοθέτηση, τα αντίστοιχα εθνικά πρότυπα. Τα ευρωπαϊκά πρότυπα και η συμμόρφωση προς αυτά αποτελούν διαβατήριο για την ελεύθερη διακίνηση των προϊόντων στις χώρες μέλη της ΕΕ. Τα Διεθνή Πρότυπα ISO/IEC είναι πρότυπα διεθνούς αποδοχής. Τα ελληνικά πρότυπα είναι κυρίως κοινά ευρωπαϊκά πρότυπα. Τα ευρωπαϊκά πρότυπα εναρμονίζονται όλο και περισσότερο με τα Διεθνή.
Τα τυποποιητικά έγγραφα που εκδίδει ο ΕΛΟΤ έχουν κωδικοποίηση που περιλαμβάνει δύο πεδία αποτελούμενα από ένα πρόθεμα και έναν αριθμό. Το πρόθεμα μπορεί να είναι ένα από τα παρακάτω:
• ΕΛΟΤ, που σημαίνει ότι το τυποποιητικό έγγραφο είναι εθνικό πρότυπο.
• ΕΛΟΤ ΤΠ, που σημαίνει ότι το τυποποιητικό έγγραφο είναι εθνική προδιαγραφή.
• ΕΛΟΤ ΕΝ, που σημαίνει ότι το τυποποιητικό έγγραφο είναι εθνικό πρότυπο, υιοθετημένο από αντίστοιχο ευρωπαϊκό (ΕΝ).
• ΕΛΟΤ ΕΝ ISO που σημαίνει ότι το τυποποιητικό έγγραφο είναι εθνικό πρότυπο υιοθετημένο από Ευρωπαϊκό πρότυπο (EN), και το οποίο περιλαμβάνει αυτούσιο το περιεχόμενο ενός διεθνούς προτύπου (ΙSΟ).
Το πρόθεμα συνοδεύεται από αύξοντα αριθμό τον οποίο χορηγεί ο οργανισμός έκδοσης του προτύπου (δηλαδή ο ΕΛΟΤ, η CEN ή η CENELEC ή ο ISO)
Πρότυπο εναρμόνισης είναι κάθε ευρωπαϊκό πρότυπο που έχει εκδοθεί κατόπιν αιτήματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προκειμένου να υποστηρίζει και να εξειδικεύει τις βασικές απαιτήσεις ασφάλειας ή άλλες απαιτήσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
Τα πρότυπα του ΕΛΟΤ διατίθενται ηλεκτρονικά από τις υπηρεσίες του ΕΛΟΤ, κατόπιν παραγγελίας στην ηλεκτρονική διεύθυνση: sales[at] elot [dot] gr.
Τα ευρωπαϊκά πρότυπα είναι υποχρεωτικό να υιοθετούνται από τους εθνικούς φορείς τυποποίησης των χωρών μελών της ΕΕ ως εθνικά πρότυπα. Η εφαρμογή τους είναι προαιρετική, εκτός εάν εθνική ή ευρωπαϊκή νομοθεσία τα καθιστά υποχρεωτικά.
Όλα τα πρότυπα και τυποποιητικά έγγραφα τόσο του ΕΛΟΤ όσο και των άλλων φορέων τυποποίησης προστατεύονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας (copyright). Επομένως απαγορεύεται η αναπαραγωγή μέρους ή του συνόλου των τυποποιητικών κειμένων, χωρίς την έγγραφη άδεια του αντίστοιχου φορέα τυποποίηση.
Τα πρότυπα είναι σύγχρονοι κανόνες που βασίζονται στα επιτεύγματα της επιστήμης, τεχνολογίας και εμπειρίας. Για το λόγο αυτό, αναθεωρούνται τακτικά ώστε να προσαρμόζονται κάθε φορά στις εξελίξεις
Ο ΕΛΟΤ διαθέτει πρότυπα για δραστηριότητες, προϊόντα, υπηρεσίες, πόρους υλικούς ή γνωσιακούς, εξοπλισμούς, προσωπικό, μεθόδους δοκιμών, συστήματα διαχείρισης και γενικώς για επαναλαμβανόμενες δραστηριότητες και προϊόντα κοινής χρήσης και ενδιαφέροντος.
Η απόφαση για την εκπόνηση ελληνικών προτύπων λαμβάνεται με γνώμονα τις ανάγκες της αγοράς, της εθνικής οικονομίας και τα συμφέροντα των καταναλωτών και του κράτους.
Τα πρότυπα εκπονούνται από όλους εκείνους που έχουν συμφέρον από τη δημιουργία και έκδοση τους, δηλαδή από εκπρόσωπους των καταναλωτών, των επιχειρήσεων, του κράτους και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων
Τα πρότυπα εκπονούνται από όλους εκείνους που έχουν συμφέρον από τη δημιουργία και έκδοση τους, δηλαδή από εκπρόσωπους των καταναλωτών, των επιχειρήσεων, του κράτους και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων
Τα πρότυπα είναι πνευματικά έργα που διαθέτουν αυθεντικότητα και πρωτοτυπία και ως εκ τούτου προστατεύονται με δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Η εκμετάλλευση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας αποτελεί τη βασική πηγή εισοδήματος των Οργανισμών Τυποποίησης και ακρογωνιαίο λίθο της βιωσιμότητας του συστήματος τυποποίησης, σε εθνικό ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Οι ωφελούμενοι-χρήστες χρηματοδοτούν την παραγωγή, διατήρηση και συνεχή επικαιροποίηση των προτύπων.
Όλα τα πρότυπα είναι προαιρετικής εφαρμογής εκτός εάν η νομοθεσία ή άλλες κανονιστικές διατάξεις επιβάλλουν την υποχρεωτική εφαρμογή τους.
